Dziś, 24 marca, obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. To dzień, w którym wspominamy tych, którzy – mimo terroru i śmiertelnego zagrożenia – okazali niezłomną odwagę i człowieczeństwo.
Jednymi z nich byli Józef i Wiktoria Ulmowie – małżonkowie z Markowej na Podkarpaciu, którzy wraz z sześciorgiem dzieci (Stanisławą, Barbarą, Władysławą, Franciszkiem, Antonim i Marią) zdecydowali się ukryć u siebie ośmioro Żydów z rodzin Szalów i Goldmanów. Wiedzieli, że za taką pomoc grozi śmierć – nie tylko im, ale całej rodzinie.
81 lat temu, w nocy z 23 na 24 marca 1944 roku, za swoje bohaterstwo zapłacili najwyższą ceną. Niemieccy żandarmi brutalnie zamordowali wszystkich ukrywanych Żydów (w tym matkę z małym dzieckiem), a następnie Józefa i Wiktorię, która była w zaawansowanej ciąży.
Na rozkaz por. Eilerta Diekena rozstrzelano także malutkie, bezbronne dzieci Ulmów.
Zginęli wszyscy – tylko dlatego, że nie pozostali obojętni na zło…
Niemcy dowiedzieli się o ukrywanych Żydach na skutek donosu granatowego policjanta, najprawdopodobniej Włodzimierza Lesia. Wczesnym rankiem 24 marca 1944 roku niemiecka żandarmeria otoczyła dom Ulmów i rozpoczęła egzekucję.
Najpierw zabito ukrywanych Żydów (w tym matkę z dzieckiem)
Następnie Józefa i brzemienną Wiktorię.
Na koniec – sześcioro ich dzieci.
Beatyfikacja Rodziny Ulmów
10 września 2023 roku odbyła się uroczystość beatyfikacyjna Rodziny Ulmów. Uroczysta msza święta miała miejsce na stadionie w Markowej, przy specjalnie zbudowanym ołtarzu. Przewodniczył jej kard. Marcello Semeraro, który w homilii powiedział:
„Rodzina Ulmów dołącza dziś do szlachetnego i bogatego grona synów i córek narodu polskiego, którzy w wiekach dawnych, ale też i we współczesnym czasie zostali wyniesieni do chwały ołtarzy jako Święci i Błogosławieni. Świadectwo ich życia jest przykładem i wzorem do naśladowania. Są nam też ofiarowani jako orędownicy u Pana Boga, abyśmy mogli powierzać im naszą codzienność, nasze nadzieje, radości, potrzeby i zmartwienia. Najświętszej Maryi Pannie, Królowej Polski, Świętym i Błogosławionym tego narodu, a od dziś wszyscy razem, publicznie, rodzinie Ulmów, zawierzamy gorącą modlitwę za rodzinę ludzką i o pokój w bliskiej Ukrainie.”
Poznaj historię Bohaterów z Markowej:
Fotografia ze zbiorów Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej
